Waterstof speelt een belangrijke rol in de transitie naar een klimaatneutrale wereld. Port of Antwerp-Bruges is een actieve voortrekker van de waterstofeconomie en wil een leiderspositie innemen als Europese importhub van groene waterstof.
Wat is waterstof?
Waterstof (H) is het meest eenvoudige en meest voorkomende element in ons universum. Het heeft één proton en één elektron. In zuivere vorm komt het voor als waterstofgas (H2), ook kortweg waterstof genoemd. Bij kamertemperatuur is het een kleurloos en geurloos gas dat niet giftig is. Waterstof is een belangrijke hoeksteen in de energie- en grondstoffentransitie richting klimaatneutraliteit.
Hoe wordt waterstof gemaakt?
Op aarde komt waterstofgas (H2) nauwelijks voor, maar de waterstofatomen zitten verstopt in grotere verbindingen met andere elementen. Om het gas uit die moleculen te halen, is veel energie nodig. Afhankelijk van de gebruikte energiebron, maken we een onderscheid tussen grijze, blauwe en groene waterstof.
Grijze waterstof
Grijze waterstof maak je met fossiele brandstoffen. Tijdens de productie komt er CO₂ vrij in de atmosfeer.
Blauwe waterstof
Blauwe waterstof produceer je ook met fossiele brandstoffen. Je vangt wel de vrijgekomen CO₂ af zodat deze niet in de atmosfeer terechtkomt. Die CO₂ hergebruik je in andere toepassingen of sla je op. Dit is een belangrijke opstap richting groene waterstof.
Groene waterstof
Groene waterstof maak je met elektrolyse: je zet water onder stroom zodat het opsplitst in waterstof- en zuurstofgas. Als je die elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen haalt, komt er geen CO₂ vrij.
Er is erg veel energie nodig om waterstof te scheiden uit grotere moleculen. Die energie komt opnieuw vrij wanneer het waterstofgas terug verbindingen aangaat met andere atomen. Op die manier is het gas een energiedrager. Ondanks de energie-intensieve productie heeft waterstof heel wat voordelen: het veroorzaakt geen uitstoot bij verbranding en kan helemaal groen geproduceerd worden.
Waterstof is bruikbaar voor verschillende toepassingen:
- om energieoverschotten op te slaan.
- als alternatieve energiebron in de industrie.
- als brandstof in de transportsector. Het gas kan gebruikt worden in een verbrandingsmotor zonder daarbij schadelijke stoffen uit te stoten.
- als grondstof (feedstock) in de chemische industrie.
Essentiële rol in energietransitie
Port of Antwerp-Bruges is vandaag een belangrijke energiehub. Heel wat bedrijven in de haven zijn nauw betrokken bij de productie, verwerking en distributie van energie van en naar verschillende Europese en globale markten. Daarbij komen helaas ook broeikasgassen vrij. Vandaag bedraagt de CO₂-uitstoot van het volledige havengebied zo'n 17 miljoen ton.
Port of Antwerp-Bruges wil klimaatneutraal zijn tegen 2050. Daarom is het nodig dat we overschakelen op groene energie en grondstoffen.
Groene energiehub
4/2/2025
Van import en productie tot Europese afname. Ontdek op welke manier Port of Antwerp-Bruges de ideale energiehub is voor waterstof en waterstofdragers.
DownloadHoe bouwen we aan een waterstofeconomie?
Port of Antwerp-Bruges speelt een belangrijke rol in de lokale en internationale waterstofeconomie of waterstofketen door in te zetten op drie pijlers:
Waterstof Roadmap
29/1/2024
Waterstof Roadmap 2030, een helder overzicht van alle genomen en toekomstige stappen om een duurzaam platform te worden, vandaag en morgen.
Download1. Productie en import
1.1 Lokale groene productie
We halen groene energie uit elektriciteit die we zelf duurzaam opwekken, via zonnepanelen en windturbineparken op zee en aan land. We maken werk van de lokale productie van waterstof en afgeleiden. Zo testen we nieuwe technologieën en hebben we de eerste belangrijke groene waterstofstromen beschikbaar.
HyoffWind
Dit consortium in Zeebrugge bouwt tegen 2026 een fabriek die hernieuwbare energie omzet in groene waterstof. De installatie zal elektriciteit van partners Parkwind en Eoly Energy omzetten in groen waterstofgas voor het aardgasnet, industriële gebruikers in binnen- en buitenland en voor het balanceren van het elektriciteitsnet van Elia.
Plug
Een waterstoffabriek in NextGen District in Antwerpen die groene waterstof zal produceren. Door een combinatie van lokaal geproduceerde zonne- en windenergie en aangekochte groene stroom, kunnen ze 12.500 ton vloeibare en gasvormige groene waterstof per jaar produceren voor de Europese markt.
1.2 Lokale blauwe productie
Antwerp@C wil tegen 2030 CO₂ afvangen, vloeibaar maken en tussentijds opslaan (Carbon Capture & Storage, CCS) om daarna te verschepen naar een ondergrondse opslag. Met behulp van opgevangen CO₂ wordt aardgas omgezet naar blauwe waterstof en opgeslagen onder de grond. Met het A@C consortium, waaronder ook Kairos@C van BASF en Air Liquide valt, wordt er gewerkt aan de nodige CO₂ infrastructuur om dit mogelijk te maken.
1.3 Import hernieuwbare energie
In België en West-Europa is niet voldoende zonne- en windenergie aanwezig om de haven en al haar gebruikers te voorzien van groene energie. We moeten dus hernieuwbare energie importeren uit regio's in de hele wereld met meer zon en wind.
We zetten daarom in op de wereldwijde import van waterstof en zijn dragers uit landen zoals Chili, Oman, Namibië, VS, Canada, Egypte of Brazilië. Daar is er een overvloed aan groene elektriciteit uit zonne- en windenergie beschikbaar. De wereldwijde spreiding van deze regio's zorgt ervoor dat België en Europa minder afhankelijk zijn van een klein aantal landen voor hun energiebevoorrading. We verwachten de eerste import in 2026.
De Waterstofimportcoalitie, bestaande uit toonaangevende spelers zoals DEME, Engie, Exmar, Fluxys, WaterstofNet en Port of Antwerp-Bruges, heeft in 2023 een gedetailleerde roadmap gepresenteerd voor de import van waterstof in België. Deze ambitieuze strategische visie biedt inzicht in mogelijke toekomstige scenario's en de bijbehorende infrastructuurontwikkeling.
Hoe importeer je energie?
Energie kan je importeren in de vorm van waterstofgas gebonden aan een andere molecule. Port of Antwerp-Bruges zet in op de import van grote volumes duurzame waterstofdragers, zoals vloeibare waterstof, methanol, ammoniak, synthetisch methaan en zogenaamde Liquid Organic Hydrogen Carrier (LOHC's). Deze laatste zijn een speciale klasse van zuivere transportmoleculen voor waterstof. In de haven zetten we deze stoffen terug om tot pure waterstof dat we kunnen gebruiken als grond- of brandstof.
©Exmar2. Infrastructuur en distributie
Port of Antwerp-Bruges beschikt over de nodige infrastructuur om waterstof te ontvangen en verder te verspreiden. Denk aan kades, terminals en pijpleidingen. We ontwikkelen nieuwe infrastructuur en verhogen de capaciteit.
Waterstofnetwerk
In het havengebied van Antwerpen ligt een privé-waterstofnetwerk van Air Liquide. Fluxys maakt werk van een open-access waterstofpijpleiding die Antwerpen en Zeebrugge verbindt met het Duitse hinterland en de andere buurlanden. Op een open-access pijpleiding kan elk bedrijf aansluiten.
Ontvangstterminals
Port of Antwerp-Bruges heeft vandaag al de nodige infrastructuur om verschillende waterstofdragers zoals methanol, ammoniak en methaan te ontvangen. Die bouwen we verder uit om grotere volumes op te slaan. Zo plannen Fluxys en Advario de bouw van een open-access import terminal voor groene ammoniak tegen 2027.
De industrie maakt zowel gebruik van de waterstofdragers als het pure waterstofgas. Port of Antwerp-Bruges werkt aan installaties die het gas onttrekken aan waterstofdragers.
Air Liquide bouwt zo aan een pilootinstallatie voor het kraken van ammoniak (NH3) op industriële schaal in de haven van Antwerpen. Wanneer waterstof wordt omgezet in ammoniak, kan je het gemakkelijk over lange afstanden transporteren.
3. Lokaal verbruik en transport naar het achterland
Zowel de industrie als het transport in de haven verbruiken vandaag al waterstof, ammoniak en methanol. Zo gebruikt de chemische industrie het product in grote hoeveelheden bij de raffinage of productie van chemische stoffen. De markt voor groene waterstof en derivaten kent groot potentieel: voor gebruik als grondstof, bij warmteproductie en zwaar transport.
NextGen District
In NextGen District zullen heel wat bedrijven experimenteren met nieuwe technologieën op basis van waterstof.
Eigen vloot
We experimenteren ook met milieuvriendelijke brandstoffen voor de eigen vloot. De Hydrotug en Methatug, de eerste sleepboten ter wereld op respectievelijk waterstof en methanol, varen rond in Antwerpen. Port of Antwerp-Bruges is bovendien de eerste Europese haven met een volledig elektrische sleepboot in haar vloot.
Alternatieve brandstof
Als één van de grootste bunkerhavens ter wereld bieden we naast conventionele brandstoffen ook klimaatneutrale brandstoffen zoals methaan, methanol, waterstof en elektrische energie aan voor de scheepvaart.
- In het tankstation van CMB in Antwerpen kunnen zowel schepen, als trucks, auto's en tractors al groene waterstof tanken.
- Via het PIONEERS project testen we havenwerktuigen die rijden op waterstof.
- Samen met Port of Duisburg faciliteren we de ontwikkeling van de waterstofketens en de verduurzaming van havenwerktuigen via waterstof te versnellen. Port of Antwerp-Bruges is lid van de Duitse stichting H2Global, dat de import van groene waterstof via subsidies stimuleert en de afname markt op gang wil trekken.
Contacteer onze experts
Heb je nog vragen?
Onze experts helpen je graag verder.
