Energie van morgen, nu in de haven

We moeten zo snel mogelijk overstappen op duurzame energiebronnen. Dat is vandaag duidelijker dan ooit. In die energietransitie speelt de haven een voortrekkersrol. Port of Antwerp-Bruges en haar partners zetten de schouders onder heel wat innovatieve projecten rond alternatieve energie.

Thuishaven Energie & klimaat Verhalen & blogs

Restwarmte van bedrijven recycleren

Bij het verbranden van afval komt een grote hoeveelheid warmte vrij. Zonde om die verloren te laten gaan, want ze kan nog perfect dienen om huizen te verwarmen. Of als energiebron voor de industrie.

Stoomnetwerk Ecluse brengt de stoom die vrijkomt bij het verwerken van afval via een buizenstelsel tot bij chemische bedrijven in de Waaslandhaven. Die gebruiken de stoom dan in hun productieprocessen. In 2024 zal Warmtenetwerk Antwerpen Noord de restwarmte van afvalverwerkingsbedrijf Indaver transporteren naar huisvestingsprojecten in Luchtbal en mouterij Boortmalt. In de toekomst kan ook de restwarmte van andere soorten bedrijven, zoals raffinaderijen, woningen in de stad op temperatuur brengen.

Het mooie van de warmtenetwerken is dat ze niet alleen enorm veel energie besparen, maar ook de CO₂ sterk inperken. De prijzen die je betaalt voor deze warmte zijn in de huidige energiemarkt bovendien heel interessant en stabiel.

Port of Antwerp-Bruges heeft de infrastructuur om waterstofdragers te ontvangen en te verspreiden zoals kades, terminals en pijpleidingen.

Hernieuwbare energie opwekken

In de haven van Zeebrugge en Antwerpen staan heel wat windturbines die rechtstreeks stroom leveren aan terminals, schepen en omwonenden om op een milieuvriendelijke manier, zonder fossiele brandstoffen te verbranden.

In totaal gaat het om meer dan 130 turbines, die samen een vermogen van 370 megawatt opwekken. Dat maakt van de haven het grootste windturbinepark op het vasteland van België. In de toekomst zal het park nog uitbreiden. Tegelijk worden de eerste turbines, die intussen 20 jaar oud zijn, vervangen door nieuwe exemplaren. Die produceren bijna drie keer zo veel groene energie als hun oude tegenhangers.

De windturbines in de haven vormen samen het grootste windpark van België.

De energie van morgen produceren

Waterstofgas, of kortweg waterstof, wordt de energie van de toekomst genoemd. Het is geen echte energiebron zoals aardgas, maar een energiedrager. Waterstof kan dus wind- en zonne-energie transporteren over langere afstanden. Zo kunnen we die energie gebruiken waar en wanneer het nodig is.

In zuivere vorm komt waterstof bijna niet in de natuur voor. Je moet het dus scheiden van andere elementen in een fabriek. Hyoffwind, een samenwerkingsverband met onder meer Virya Energy en energiebedrijf Fluxys, bouwt zo’n ‘waterstoffabriek’ in Zeebrugge. Het is de bedoeling om tegen 2025 een vermogen van 25 megawatt te produceren. Het gas zal voor een deel in het netwerk van Fluxys worden geïnjecteerd, om op die manier de energie van België te vergroenen.

De waterstoffabriek van HyoffWind in Zeebrugge zal tegen 2025 een vermogen van 25 megawatt produceren.

Ook op NextGen District, de hotspot voor circulaire economie in Antwerpen, komt een waterstoffabriek. Het Amerikaanse bedrijf Plug Power zal er elke dag 35 ton groene waterstof produceren voor de Europese markt. In 2025 moet de fabriek op volle toeren draaien.

Zon en wind uit het buitenland invoeren

Verwarming, transport, industrie …. We hebben veel meer groene energie nodig dan we kunnen produceren om de omslag naar een klimaatneutrale samenleving te maken. En sommige grote transportmiddelen, zoals schepen en vliegtuigen, of bedrijven uit de zware industrie zullen wellicht hun energie uit vloeibare stoffen of gas blijven halen.

Een oplossing om aan al die behoeftes te voldoen ligt in de invoer van groene energie in de vorm van waterstof vanuit de hele wereld. De Waterstofimportcoalitie – een partnership tussen onder meer Port of Antwerp-Bruges, energieleverancier Engie, baggeraar Deme, gasnetbeheerder Fluxys en rederij Exmar – maakt zich klaar om tegen 2027 de eerste grote volumes te doen toekomen in Antwerpen en Zeebrugge vanuit onder meer Namibië, Oman en Chili, landen waar de zon volop schijnt.

Bunkeren van alternatieve brandstoffen mogelijk maken

Schepen moeten alternatieve brandstoffen als ammoniak, methanol, LNG of waterstof kunnen bunkeren in de haven. Port of Antwerp-Bruges installeert daarom de nodige infrastructuur en legt de noodzakelijke veiligheidsregels op zodat schepen zonder hindernissen op alternatieve brandstoffen kunnen varen.

Groene walstroom aanbieden

Binnenschepen die aanmeren in Antwerpen kunnen hun motoren of generator afzetten en aansluiten op het elektriciteitsnet. Dat zorgt voor minder uitstoot van stikstofoxide, zwaveloxide, CO₂ en fijn stof én voor minder geluidsoverlast. Het is bovendien veel energie-efficiënter om schepen rechtstreeks te voeden met elektriciteit dan om de zware scheepsmotoren stroom te laten opwekken.

Het is momenteel nog een stuk complexer om zeeschepen van walstroom te voorzien. Je hebt er enorme technische voorzieningen voor nodig, zowel aan boord als aan de kade. Toch ontbreekt het ook hier niet aan initiatieven. Tegen 2026 moeten cruises die aanmeren in Zeebrugge de mogelijkheid krijgen om aan te sluiten op het elektriciteitsnet. De terminals die de zeeschepen ontvangen, krijgen de aanmoediging om walstroom te installeren op hun kades.

Onze vloot vergroenen

De sleepboten, baggervaartuigen en handhavingsvaartuigen van Port of Antwerp-Bruges laten hun motoren op lagere toeren draaien om het energieverbruik te verminderen. Forse investeringen moeten er bovendien voor zorgen dat de vloot op alternatieve brandstoffen kan varen.

Daarnaast zullen zuinigere, milieuvriendelijkere vaartuigen stelselmatig de huidige vloot vervangen. Zo varen de nieuwe handhavingsvaartuigen volledig elektrisch of hybride. En in 2023 vaart de Hydrotug uit, de allereerste sleepboot die aangedreven wordt door waterstof. Een wereldprimeur!

De Hydrotug is een sleepboot die aangedreven wordt door waterstof.

Ontvang de digitale Thuishaven

Ontvang de nieuwsbrief van de digitale Thuishaven en maak kennis met bekende en minder bekende kanten van de haven. Welke activiteiten vinden er plaats in jouw regio, wie zijn de mensen die er werken en wat betekent de haven op wereldschaal?

Schrijf je in