In Antwerpen
Het Schelde-estuarium bestaat uit een uniek samenspel van water en land. Dit zorgt voor bijzondere natuurpracht.
Port of Antwerp-Bruges streeft naar een evenwicht tussen economische groei en aandacht voor natuur. Wist je dat er in en om het havengebied heel wat natuurgebieden liggen, waar je een unieke collectie planten- en diersoorten kan vinden? Daarnaast is er ook nog honderden hectare natuur in de vorm van ecologische infrastructuur: een mix van natuur en andere functies.
Lees meer
In Zeebrugge
Net buiten de grenzen van het kusthavengebied vind je enkele natuurgebieden die toegankelijk zijn voor het grote publiek.
Antwerpen en het Schelde-estuarium
Het Schelde-estuarium, de trechtervormige monding van de Westerschelde die onder invloed staat van het getij, bestaat uit een uniek samenspel van water en land. Dit zorgt voor bijzondere natuurpracht. Het volledige estuarium, van Gent tot Vlissingen, telt ruim 92 000 hectare beschermde natuur. De geleidelijke overgang van zoet naar zout water, de getijdenwerking en de talloze slikken en schorren maken het Scheldegebied tot een waardevolle biotoop voor planten en dieren. Het havengebied in Antwerpen telt 580 hectare aan beschermde natuur.
Samenwerking met Natuurpunt
Om de natuurgebieden te beschermen en te beheren, werkt Port of Antwerp-Bruges in het havengebied Antwerpen sinds 2001 samen met Natuurpunt. Natuurpunt is de grootste natuurbeschermingsorganisatie in België.
Deze niet-gouvernementele organisatie ijvert voor de bescherming van belangrijke biotopen, soorten en landschappen, waaronder die in het havengebied van Antwerpen. Dit doet ze door de aanwezige planten en dieren te monitoren en advies te geven voor het verdere beheer en de invulling van de natuurrijke gebieden in de haven.
Met het project ‘Antwerpse haven natuurlijker’ werken Natuurpunt en Port of Antwerp-Bruges ook aan een versterking van de ecologische infrastructuur in het havengebied zonder een belemmering te zijn voor de ontwikkeling van de economische activiteit. Denk aan het inrichten van leefgebieden voor de rugstreeppad, het aanleggen van een vispaaiplaats, het inrichten van nestgelegenheden voor oeverzwaluwen en nog vele andere acties voor vele verschillende soorten.
De samenwerking met Natuurpunt is vernieuwd voor de periode 2024-2027. De organisatie staat in voor de opvolging van het beheer van het netwerk van ecologische infrastructuur.
Soortenbeschermingsprogramma Antwerpen
Door de ligging aan de Schelde en de specifieke terreinen die je er aantreft, leven er verrassende soorten in het havengebied. Zo vind je er bijvoorbeeld de grootste populatie rugstreeppadden van Vlaanderen, de uiterst zeldzame groenknolorchis groeit er en de zwartkopmeeuw komt er broeden. Liefst 90 beschermde soorten hebben hun leefgebied in de haven.
De samenwerking met Natuurpunt krijgt ook vorm in de uitvoering van een soortenbeschermingsprogramma. Dat is een meerjarig programma dat bestaat uit een reeks maatregelen om bedreigde of unieke planten- en dierensoorten te beschermen. De focus ligt op het realiseren van omstandigheden die nodig zijn voor de instandhouding van een levensvatbare populatie van een bepaalde soort.
In het soortenbeschermingsprogramma 2022-2027 formuleerden we samen met Maatschappij Linkerscheldeoever maatregelen voor het verhogen van de biodiversiteit in het havengebied in daarvoor specifiek voorziene zones. Tijdens het eerste soortenbeschermingsprogramma bouwden we er al een netwerk met ecotunnels en poelen voor rugstreeppadden, creëerden wanden voor oeverzwaluwen en installeerden er nestkasten voor vleermuizen. Ook nu optimaliseren we de natuurgebieden verder om een geschikte habitat te voorzien voor vele havenspecifieke soorten. Met dit nieuwe soortenbeschermingsprogramma willen we dit netwerk robuuster maken en verder uitbouwen. Zo zorgen we voor een evenwicht tussen natuur en industrie.
Voor meer info en beeldmateriaal van de concrete maatregelen kan je de facebookpagina Antwerpse Haven Natuurlijker in de gaten houden.
Ecologische infrastructuur
Biodiversiteit: Overzicht doelsoorten tegenover de instandhoudingsdoelstellingen Linkeroever
Het aantal soorten waarvoor de doelstelling voor 90% gehaald werd is gelijk gebleven in 2020 ten opzichte van de voorgaande jaren. Voor 13 van de 21 soorten wordt de vooropgestelde 90% van de instandhoudingsdoelstellingen niet gehaald. De haven zet haar inspanningen op dit vlak verder.
Biodiversiteit: Overzicht doelsoorten tegenover de instandhoudingsdoelstellingen Rechteroever
Op de rechterscheldeoever wordt voor vier van de acht soorten 90% van de doelstellingen gehaald. Voor de andere vier engageert de haven zich tot het inrichten van een kwalitatieve habitat.
Landbouwinnovatiefonds
Met het landbouwinnovatiefonds willen we projecten ondersteunen van landbouwers in de regio Waasland die bereid zijn om hun landbouwactiviteiten bij te sturen zodat ze economisch rendabel zijn en bijdragen aan de biodiversiteit. Die biodiversiteit willen we een duwtje in de rug geven met het verbouwen van gewassen die minder bemesting en pesticiden of minder intensieve grondbewerking nodig hebben.
Zulke bijsturingen in de landbouw dragen bij aan het bodemleven, de capaciteit om vocht vast te houden en de bewerkbaarheid van de bodem. We verwachten dat deze evoluties goed kunnen zijn voor het inkomen van de landbouwer én de natuur. Op de linkerscheldeoever komt de bruine kiekendief vaak in beeld, maar natuurlijk vergeten we andere natuur- en landschapswaarden niet.
Natuurgebieden bezoeken in Antwerpen
In de slikken en schorren leven vissen, krabben en vogels. Konikpaarden, schapen en koeien grazen ongestoord in de graslanden. Een aantal van deze dieren en planten zijn vooral of uitsluitend aanwezig in het havengebied van Antwerpen. Je zou er niet meteen aan denken, maar ongewone soorten zoals de rugstreeppad, de oever- en de gierzwaluw, de visdief en zeldzame orchideeën komen hier voor.
Galgeschoor en Groot Buitenschoor
Dit slikken- en schorrengebied staat onder invloed van de getijdenwerking: ongeveer om de 12,5 uur overstroomt het bij hoogwater geheel of gedeeltelijk met brak water (een mengeling van zoet en zout water). Het is een gebied met speciaal aangepaste planten en dieren, die bestand zijn tegen zout water. Tijdens de doortrek- en winterperiode tel je hier meer dan 150 000 watervogels.
Toegankelijkheid
De gebieden zelf zijn niet toegankelijk omdat het gebied tweemaal per dag onder water loopt, maar in het groot buitenschoor staat wel een vogelkijkhut.
Opstalvallei
Het natuurgebied heeft open water, rietmoeras en bos. Je vindt er vooral riet- en moerasvogels en watervogels.
Toegankelijkheid
Toegankelijk voor wandelaars via het jaagpad langs het Kanaaldok (uitkijkpunt) en via de Reigersbosdreef. Vanop het jaagpad is er een trap naar het uitkijkpunt en vergezichten op het natuur- en havengebied.
Kuifeend, Grote Kreek en Verlegde Schijns
Het natuurgebied heeft open water, rietmoeras en graslanden en is een toevluchtsoord voor watervogels. In de nazomer verzamelen er duizenden watervogels zoals krakeenden, wintertalingen, slobeenden, smienten, kuifeenden, nonnetjes...
Toegankelijkheid
Niet toegankelijk voor het publiek. Natuurpunt, de beheerder van het gebied, organiseert regelmatig rondleidingen op zondagmorgen. Er zijn ook twee kijkhutten en vijf kijkwanden gebouwd, de ideale plekken om vogels te spotten. Een aantal daarvan zijn rolstoeltoegankelijk.
Groot Rietveld en Rietveld Kallo
Het gebied heeft open water, rietmoeras en graslanden. Je treft er vooral watervogels en typische rietvogels. Beide gebieden zijn belangrijke kerngebieden voor de rugstreeppad. Het Groot Rietveld heeft één van de grootste populaties moeraswespenorchissen. Het rietveld Kallo is nog in volle ontwikkeling.
Toegankelijkheid
Het Groot Rietveld is enkel toegankelijk op de paden en niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Er zijn twee toegangen langs de Kwarikweg en één langs de Scheldedijk. Het Rietveld Kallo is toegankelijk op de paden, ook voor rolstoelgebruikers, met uitzondering van de steile bufferdijk. Twee toegangen langs de Melseledijk en twee langs de Gasthuisstraat.
Zeebrugge en het kustgebied
Een waardevol natuurgebied binnen het havengebied van Zeebrugge is de westelijke oever van het Boudewijnkanaal vanaf omgeving Ter Doest tot Zwankendamme. Net buiten de grenzen van het kusthavengebied vind je enkele natuurgebieden die toegankelijk zijn voor het grote publiek.
- Sashul
- Kleiputten van Heist
- Buffergebied Cathemgoed
- Baai van Heist
